Công cuộc đổi mới kinh tế do Đảng ta khởi xướng và tổ chức thực hiện từ năm 1986. Thực tiễn gần 40 năm đổi mới đã khẳng định đất nước ta đã và đang vững bước trê;n con đường mà Đảng và nhân dân ta đã chọn. Đổi mới kinh tế ở nước ta trong thời kỳ này có rất nhiều nội dung. Một nội dung đặc trưng, cốt lõi và đã đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế; tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường đó là k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội. Đây là một công cụ quản lý và điều hành vĩ mô nền kinh tế, nó là sự cụ thể hóa các mục tiê;u định hướng bằng các chỉ tiê;u k?? ho??ch, đồng thời đưa ra nhiệm vụ và giải pháp. Vì lẽ đó, công cụ này đã được xác định phải đổi mới và là tất yếu khách quan khi nước ta chuyển từ nền kinh tế tập trung quan liê;u bao cấo cao độ sang nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nhìn lại gần 40 năm đổi mới kinh tế, k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội được đổi mới toàn diện và sâu sắc, vừa là công cụ dẫn dắt sự phát triển kinh tế - xã hội, vừa là công cụ hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Tuy nhiê;n, k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội vẫn cần phải tiếp tục đổi mới toàn diện và sâu sắc hơn nữa để vừa đáp ứng đòi hỏi của hoạt động quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội, vừa đáp ứng đòi hỏi khách quan từ thực tiễn. Xây dựng Hệ thống chỉ tiê;u k?? ho??ch (viết tắt là HTCTKH) là nội dung cần thiết phải đổi mới trong thời gian tới.
HTCTKH là tập hợp của nhiều chỉ tiê;u k?? ho??ch có quan hệ mật thiết với nhau, phản ánh nhiều mặt của quá trình kinh tế - xã hội trong điều kiện thời gian và không gian nhất định. Chỉ tiê;u k?? ho??ch có cấu trúc bao gồm: Tê;n chỉ tiê;u, con số định lượng, không gian phản ánh, đối tượng phản ánh và thời gian đo lường. Chỉ tiê;u k?? ho??ch dùng để phản ánh sự thay đổi so với kỳ gốc hoặc giá trị tuyệt đối, tỷ lệ cần đạt được tại một thời điểm nào đó trong kỳ k?? ho??ch. Con số này được nhà k?? ho??ch xác định ngay từ khi lập k?? ho??ch.
Chỉ tiê;u thống kê; gồm tê;n chỉ tiê;u và trị số của chỉ tiê;u. Chỉ tiê;u thống kê; dùng phản ánh đặc điểm quy mô, tốc độ phát triển, cơ cấu, quan hệ tỷ lệ,… hiện tượng kinh tế - xã hội trong điều kiện không gian, thời gian cụ thể. Các HTCTKH phải phù hợp với các Hệ thống chỉ tiê;u thống kê; (viết tắt là HTCTTK) tương ứng về 5 nội dung của mỗi chỉ tiê;u.
Xây dựng HTCTKH cho các cấp hành chính là nội dung cốt lõi, quan trọng của k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội ở 4 cấp: Quốc gia, cấp tỉnh, cấp huy??n và xã, thể hiện ở một số điểm:
Một là, về cơ sở pháp lý: Tại mục D, khoản 1, điểm g của Chỉ thị số 18/CT-TTg ngày 13/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc “Xây dựng k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2020 - 2025 đã chỉ rõ: “g) Xây dựng HTCTKH đảm bảo tính khả thi, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 và phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương hướng dẫn cách thu thập các chỉ tiê;u theo ngành, lĩnh vực phụ trách đảm bảo tính chất đồng bộ, thống nhất về thông tin số liệu thống kê; trê;n phạm vi cả nước phục vụ tốt công tác theo dõi, đánh giá và xây dựng k?? ho??ch”.
Đây là sự cần thiết mang tính pháp lý. K?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội phải dùng HTCTKH được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành giống như HTCTTK được Luật Thống kê; quy định.
Hai là, Luật Thống kê; quy định cơ quan thống kê; nhà nước có chức năng bảo đảm thông tin thống kê; chất lượng, kịp thời về kinh tế - xã hội phục vụ việc xây dựng, theo dõi, đánh giá thực hiện chiến lược, k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, tỉnh, huy??n và xã. Hơn nữa, Luật Thống kê; còn quy định về các Hệ thống thông tin thống kê;, các HTCTTK, thẩm quyền ban hành các HTCTTK này.
Hiện nay, các HTCTTK Việt Nam tương đối đầy đủ, theo chuẩn mực quốc tế và phù hợp với thực tiễn khách quan, nhu cầu thông tin thống kê; của Lãnh đạo Đảng, quản lý nhà nước về kinh tế - xã hội từ trung ương đến địa phương, với hàng trăm các chỉ tiê;u thống kê; trong HTCTTK quốc gia, tỉnh, huy??n, xã; HTCTTK bộ, ngành liê;n quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và liê;n kết vùng;…
Trong chiến lược, k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội đều có chỉ tiê;u k?? ho??ch để cụ thể hóa mục tiê;u. Các chỉ tiê;u này chưa được lập thành HTCTKH cho các cơ quan lập k?? ho??ch các cấp thống nhất, đồng bộ sử dụng. Vì thế, HTCTKH cần xây dựng và được luật hóa của cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành như các HTCTTK hiện nay.
Đây là cơ sở pháp lý để cơ quan thống kê; nhà nước thực hiện chức năng, nhiệm vụ đã quy định trê;n cơ sở thu thập đầy đủ, kịp thời, chính xác, khách quan và trung thực thông tin thống kê; theo các chỉ tiê;u k?? ho??ch đã được luật hóa. Đồng thời khắc phục tình trạng dùng chỉ tiê;u thống kê; làm chỉ tiê;u k?? ho??ch.
Ba là, số lượng chỉ tiê;u k?? ho??ch ở các cấp, các địa phương sử dụng không giống nhau. Số lượng chỉ tiê;u k?? ho??ch trong “K?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025” của quốc gia là 23 chỉ tiê;u k?? ho??ch; còn “K?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020” chỉ là 19 chỉ tiê;u k?? ho??ch. Tương tự, ở cấp tỉnh và huy??n đều xảy ra tình trạng này. Chẳng hạn, trong cùng thời kỳ 2021 - 2025, “K?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội” của Thừa Thiê;n Huế chỉ có 13 chỉ tiê;u, còn Bình Định có tận 28 chỉ tiê;u. Như vậy, cách dùng chỉ tiê;u k?? ho??ch ở các thời kỳ của các địa phương không đồng bộ cả tê;n chỉ tiê;u và số lượng chỉ tiê;u. Vì vậy, rất cần có một HTCTKH đồng bộ cho mỗi cấp hành chính trong cả nước về số lượng, tê;n chỉ tiê;u k?? ho??ch và đồng bộ với các chỉ tiê;u k?? ho??ch từ trung ương tới địa phương.
Bốn là, việc ứng dụng công cụ thống kê; trong việc xây dựng, giám sát và đánh giá k?? ho??ch còn hạn chế, như: Sử dụng số tương đối k?? ho??ch, tính tỷ lệ vượt k?? ho??ch trong đánh giá k?? ho??ch; Dự báo thống kê; về khả năng đạt được của mỗi năm của thời kỳ 5 năm tiếp theo. Trê;n cơ sở này, cùng với nguồn lực mới xây dựng mức độ cần đạt được vào năm cuối thời kỳ cho mỗi chỉ tiê;u k?? ho??ch. Vì thế, xây dựng HTCTKH là cơ sở pháp lý, khoa học cho cơ quan nhà nước thống kê; và k?? ho??ch nâng cao chất lượng công việc của mình.
Năm là, cấp huy??n chưa có chỉ tiê;u k?? ho??ch tổng hợp để lập k?? ho??ch. Thời kỳ trước sử dụng chỉ tiê;u thống kê; GDP, giá trị tăng thê;m, giá trị sản xuất làm chỉ tiê;u k?? ho??ch. Trong kỳ k?? ho??ch không có thông tin thống kê; để giám sát, kiểm tra k?? ho??ch, cuối kỳ đánh giá cũng không có thông tin thống kê; chính thức để đánh giá mức độ thực hiện k?? ho??ch và mức độ thực hiện chỉ tiê;u đại hội. Năm 2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 05/2023/QĐ-TTg, ngày 23/2/2023 về việc Ban hành HTCTTK cấp tỉnh, cấp huy??n, cấp xã đã quy định về chỉ tiê;u thống kê; “Tổng giá trị sản phẩm trê;n địa bàn cấp huy??n”. Đây là một chỉ tiê;u tổng hợp giống tương tự như giá trị sản xuất. Để chỉ tiê;u này được phép là chỉ tiê;u k?? ho??ch cũng cần được cơ quan có thẩm quyền quy định. Khi đó, Ủy ban nhân dân cấp huy??n mới đưa vào xây dựng k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2026 - 2030. Đồng thời lấy chỉ tiê;u này là chỉ tiê;u k?? ho??ch cho Báo cáo chính trị trong Đại hội Đảng cấp huy??n. Việc có quy định của cơ quan có thẩm quyền về chỉ tiê;u k?? ho??ch là cần thiết, tránh tùy tiện hoặc thiếu chỉ tiê;u tổng hợp phản ánh động thái kinh tế cấp huy??n trong các nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ, Hội đồng nhân dân huy??n.
Từ phân tích mức độ cần thiết về pháp lý, cũng như về sự đòi hỏi và cần thiết của thực tiễn hoạt động k?? ho??ch trong xây dựng, theo dõi và đánh giá k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội thì rất cần phải xây dựng HTCTKH cho 4 cấp hành chính, cho các bộ, ngành và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê; duyệt và ban hành như các HTCTTK hiện hành.
Để góp phần vào việc triển khai xây dựng HTCTKH theo Chỉ thị 18/CT-TTg ngày 13/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng K?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, với kinh nghiệm có được trong thời gian công tác trong ngành Thống kê; cả 3 cấp hành chính, tác giả khuyến nghị:
Thứ nhất, trê;n cơ sở HTCTTK quốc gia (Quốc hội ban hành Danh mục kèm theo Luật Thống kê;); HTCTTK cấp tỉnh, cấp huy??n và cấp xã (Quyết định số 05/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ); các HTCTTK bộ, ngành,… để chọn ra các chỉ tiê;u k?? ho??ch cho HTCTKH tương ứng, phù hợp như các HTCTTK. Đồng thời cũng được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê; duyệt và ban hành cho các cấp hành chính.
Thứ hai, xác định số lượng, tê;n chỉ tiê;u k?? ho??ch chung cho mỗi cấp hành chính trong cả nước. Trường hợp địa phương có đặc thù: Đông dân tộc thiểu số, miền núi, ven biển,… được phép bổ sung thê;m chỉ tiê;u k?? ho??ch cho phù hợp thực tiễn của địa phương.
Thứ ba, mỗi chỉ tiê;u k?? ho??ch phải phù hợp với chỉ tiê;u thống kê; tương ứng về tê;n gọi, nội dung và phương pháp tính nhằm đáp ứng yê;u cầu xây dựng, kiểm tra đánh giá tình hình thực hiện k?? ho??ch.
Thứ tư, từ thời kỳ 2026 - 2030, cần bổ sung chỉ tiê;u k?? ho??ch “Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công” vào k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm. Việc đưa chỉ tiê;u k?? ho??ch này vào k?? ho??ch 5 năm góp phần giúp cho việc giải ngân đầu tư công được quan tâm hơn nữa, nỗ lực đẩy nhanh tiến độ của cả hệ thống chính trị ở địa phương.
Thứ năm, trong tất cả chiến lược đều xây dựng mục tiê;u tổng quát. Mục tiê;u tổng quát được cụ thể hóa thành những chỉ tiê;u k?? ho??ch. Vì thế, mỗi chiến lược phải có một HTCTKH riê;ng, một HTCTTK riê;ng. Chẳng hạn, Chỉ thị số 31/CT-TTg ngày 24 tháng 11 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ về “Đổi mới và tăng cường tổ chức thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” đã quy định tại mục 2, khoản b, cho Bộ K?? ho??ch và Đầu tư: “Xây dựng HTCTTK quốc gia về biển và hải đảo và bộ chỉ tiê;u đánh giá quốc gia biển mạnh”.
HTCTKH được ban hành cho 4 cấp hành chính sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho k?? ho??ch phát triển kinh tế - xã hội thông suốt, thống nhất, đồng bộ, pháp lý và hiệu lực hiệu quả. Đồng thời, còn là cơ sở khoa học, pháp lý cho cơ quan thống kê; nhà nước thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong việc cung cấp thông tin thống kê; cho hoạt động k?? ho??ch, đầy đủ, kịp thời, khách quan, chính xác, trung thực./.
ỨNG DỤNG Giải Trí Blackjack Việt Nam